жарлы
101жарлыбай — зат. экспр. Көңілі жарты, жаны жұтаң адам. Бір емес, толып жатыр осындай кеп, Бар болып, жоқтың ісін істейтін көп. Малы көп, көңілі жарлы адамдарға Ат қойған қанша теріс ж а р л ы б а й деп? (А. Байтұрсынов, Шығ., 74) …
102жасы — I зат. көне. Мылтық. Ұрулының оғы қалса жоғалмас, жалғыздың ж а с ы қалса табылмас (Қаз. мақал.). II зат. көне. Шыңғыс хан әскерінің арасындағы тәртіп туралы оның өзі қалыптастырған ереже, заң. Шыңғыс хан дүние салғанына қырық жылға таяп… …
103жезінек — зат. көне. Омырауына шынжырмен асып жүретін, жезден жасалған болыстық (әкімдік) белгі. Жарлы жақыбай момын шаруаларды торы аттың омырауымен қақтырып, омырауындағы шынжырлы сары ж е з і н е к т і көрсетіп: Мынаның сендік қауқары бар, деп талай күш …
104кірме — К і р м е к ү й еу . Қ а й ы н жұртында қалып қойған күйеу. Өз елінде жанашыр жақыны жоқ жарлы жігіттер бөтен елде кәсіп қуып жүріп үйленіп, қайын жұртында қалып қойса, оны к і р м е к ү й е у деп атандыратын (Х. Арғынбаев, Қаз. халқы., 167) …
105қайым — I зат. д і н и. Ислам дініндегі бір міндетті уақытша атқарушы адам. Ислам дінінің ең жоғарғы лауазымы – имам. Имамның бұйрық пен жарлықтарын іске асырып отыру үшін орынбасарлар (халифа), сенімді адамдар (вакил), уақытша іс атқарушылар (қ а й ы м) …
106қарашұнақ — зат. сөйл. Кедейкепшік, жарлы жақыбай. Мен мырза болсам, бүкіл қ а р а ш ұ н а қ т ы бір уысқа сыйдырар едім… (Б.Майлин, Таңд., 247) …
107өзімсігендік — зат. Өзім деп білгендік, өзіне санағандық. Мүбәрәктің кейде өкпесін ө з і м с і н г е н д і к к е, жарлығын – жаны ашығандыққа сүйей қоятын кездері болушы еді (О.Сәрсенбай, Шеңбер, 29) …
108тартыл — тарт(піштіру) етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Ханның жарлығы бойынша есірей кәпір Коломонның мұсылман дініндегі қыпшақ қызы Құндызды қатын етіп алуды ойлаған күнәсі үшін инақ етіп т а р т ы л с ы н (І.Есенберлин, Алтын Орда, 1, 117). Тай… …
109Адамовка — Адамовка, посёлок городского типа в Оренбургской области, центр Адамовского района, в 478 км к востоку от Оренбурга. Расположен на реке Жарлы, в 39 км к югу от железнодорожной станции Шильда. Население около 8,1 тыс. человек.Основан в 1905… …
